‘You were born with wings, why prefer crawl through life?’(Rumi) Een prachtig citaat ongeveer aan het slot van het boek en gelijk zo treffend voor de inhoud. Gaan we het redden met talloze procedures en technieken of beknotten we daarmee de creativiteit van de werknemer en creëren we in plaats van de gewenste orde eerder chaos? Een actuele ge-update editie van dit boek dat eerder verscheen in 2002 en is geschreven door Walter Baets. We zijn inmiddels 20 jaar verder en het verhaal is nog steeds actueel.
Succesvol ondernemen hoe doe je dat en waar is een onderneming bij gebaat? ‘Regels en procedures lijken soms een doel op zich, zonder dat we nog weten waarom die regels zijn ingesteld. Voorkom dat de regels het systeem worden.’
Achter op de boekomslag wordt het boek een wake-up call genoemd, maar ook een reisgids om er je eigen pad mee te creëren, met impact en verantwoordelijkheid. Een boek met inzichten en tools die de focus op zinvol en zinnig ondernemen ondersteunen.
Een wake-up call in 2002, maar volgens Baets zijn we niet heel veel verder want het boek is nog steeds actueel. We hebben twee jaar coronacrisis achter de rug en dat heeft het uiterste gevergd van ondernemers en managers om mee te buigen, om te buigen en creatief te worden en het potentieel van de werknemers ten volle te benutten. ‘Samen’, kreeg een nieuwe betekenis. Samen op weg om te overleven in hectiek, verder te ontwikkelen en sterker te worden.
Er wordt uitgegaan van de kwaliteiten van de individuele werknemer. De ‘lerende’ manager/ondernemer heeft tot taak deze kwaliteiten te stimuleren en eventueel te coachen, de werknemer de ruimte te geven het uiteindelijke doel te bereiken. Samen ergens de schouders onder zetten, zonder gehinderd te worden door talloze systemen, procedures en technieken, geeft misschien een schijnbaar chaotisch proces maar zolang het uiteindelijke doel duidelijk is, zal daar de chaos weer bij elkaar komen en het resultaat zal er zijn. Niets zo dodelijk voor een creatief proces als kleine hindernissen en afkaderingen die iedere vorm van creatief denken in de weg staan. Het is zo makkelijk om op de automatische piloot verder te gaan. Dat is immers de werkwijze die we al zo lang kennen.
Er is behoorlijk wat moed voor nodig om van de oude werkwijzen af te stappen en de werknemers en het team de ruimte te geven hun eigen weg te volgen. Gebruik hun kennis en capaciteiten en blijf niet op je voetstuk staan. Durf mee te leren en van anderen te leren. Geef mensen meer zelfverantwoordelijkheid en dood een gezonde interactie niet. Gedetailleerde regels werken vaak contraproductief en maken van de werknemer een nummer in plaats van een individu met kennis en creativiteit.
Baets waarschuwt dat een teveel aan regeltjes en opgedeelde structuren door de klant als enorm storend en chaotisch wordt ervaren. Niets zo frustrerend als je als klant te horen krijgt dat iets niet tot de verantwoordelijkheid van de gesprekspartner van de organisatie hoort. Gevolgd door een proces van doorverwijzingen tot er uiteindelijk iemand komt met een antwoord. Processen die organisatorisch bedoeld zijn om orde te scheppen maar bij de klant chaos en vooral veel ontevredenheid veroorzaken. Een ontevreden klant is al snel een verloren klant. Doel niet bereikt.
‘Wie orde zaait zal chaos oogsten’, is een prettig leesbaar boek. Niet iets dat je snel even tussendoor leest, maar een goed opgebouwd boek. Walter Baets laat ons de wereld vanuit een nieuw perspectief bekijken. Een duidelijke boodschap in een tijd waar het geen keuze meer is voor managers om te leren, maar waar de lerende mens alle kennis en capaciteiten moest inzetten om al doende lerend bij het uiteindelijke doel te komen. Overleven in een hectische tijd en er sterker dan ooit uit tevoorschijn komen. En dat geldt niet alleen voor nu, maar ook in de toekomst. Want het gevaar bestaat dat we maar al te makkelijk weer zullen vervallen in onze oude gewoonten en alle nieuw verworven kennis al snel stoffig op de plank komt te liggen als een verloren voorwerp.
Lynn van de Steen
Over de auteur: Prof. Dr. Walter Baets is professor emeritus en past-dean van de Business School van de University of Cape Town, lector Values Based Leadership bij de Hogeschool Rotterdam, en chief learning officer bij Eindhoven Engine.
