Terwijl het Amerikaanse bedrijfsleven werknemers terug naar kantoor probeert te lokken (of zelfs dwingen, in het geval van Elon Musk), ligt hier in Nederland de ‘thuiswerkwet’ in de Eerste Kamer. Hiermee is Nederland het eerste land dat flexibiliteit in werklocatie wettelijk vastlegt. Maar hoe zorg je ervoor dat deze wet geen onnodig obstakel wordt voor de bedrijfsvoering? We vroegen het aan 8 experts uit het bedrijfsleven, die al sinds jaar en dag met hybride werken bezig zijn.
Sterk leiderschap met oog voor de werkervaring
Senna Maatoug, mede-initatiefnemer van de wet, vindt de nieuwe wet een belangrijke stap voor het bedrijfsleven: “Door de corona-periode hebben we gezien dat hybride werken voor een heel groot deel van de werknemers voordelen heeft. Het geeft hen de mogelijkheid een betere balans te vinden tussen werk en privé en reistijd te verkleinen.”
Hybride werken kan inderdaad ideaal zijn als je kinderen hebt of andere zorgplichten. Maar wat de work/life balance helpt, kan nadelig uitpakken voor de bedrijfscultuur – en daarmee het werkplezier. “We zien dat er gemakkelijker een culturele kloof kan ontstaan tussen thuiswerkers en kantoortijgers”, zegt Frank Weishaupt, CEO van Owl Labs, technologieleverancier voor digitale samenwerking. “Mensen die fysiek met elkaar samenwerken kunnen bewust of onbewust hun collega’s op afstand uitsluiten.” Bovendien kunnen fulltime thuiswerkers hier carrièremogelijkheden door mislopen. “Leidinggevenden moeten op hun hoede zijn voor proximity bias, waarbij ze onbewust collega’s voortrekken die samen met hen op locatie werken. Onderzoek laat zien dat thuiswerkers minstens zo productief kunnen zijn als medewerkers op kantoor en bij hybride werken zou dát de maatstaf voor succes moeten zijn – niet de plek wáár je werkt.”
De werkomgeving is van grote invloed op de betrokkenheid van werknemers. Dit blijkt uit tal van onderzoeken, waaronder de Employee Heartbeat Monitor van Workday. In hybride werken is deze werkomgeving meer gecentreerd rond de software die werknemers gebruiken.
“Bedrijven moeten eindelijk af van hun verouderde legacy-systemen en op zoek gaan naar toekomstbestendige oplossingen”, zegt Max van Eeghen, Head of Business Development voor Benelux, Scandinavië en Israël bij Boomi. “Gefragmenteerde systemen die misschien voldeden als lapmiddel in reactie op de coronapandemie, vereisen nu een visie voor de langere termijn.”
Een verbond tussen de CHRO en CTO ligt daarom voor de hand in hybride werkomgevingen, gelooft Hette Mollema, Vice President Benelux bij Workday. “De CTO moet ervoor waken zich niet blind te staren op de technologie, maar in alle keuzes de werknemerservaring mee te nemen. De combinatie van alle tooling en data die de CHRO en CTO tot hun beschikking hebben, kan ervoor zorgen dat een organisatie een topplek is om te werken, ongeacht waar dat werk gedaan wordt.” Het recept voor een succesvolle hybride werkcultuur is simpel volgens Mollema. “Begin met technologie, groei met data en hou altijd vast aan empathie.”
Afhankelijkheid van software betekent niet dat fysiek samenkomen niet meer nodig is, zo vindt ook Tjitse Plantenga, Sales Manager Benelux van HubSpot – thuiswerkfans van het eerste uur die recent toch een nieuw kantoor in Amsterdam hebben geopend. “Bedrijven staan tegenwoordig constant onder druk door afstand. Door losgekoppelde systemen en gegevens, ja, maar nog belangrijker, door afstand tussen collega’s. Hoewel remote werken onwijs fijn is, en we hier zeker geen afstand van moeten doen, is het belangrijk dat we fysieke ruimtes blijven gebruiken als sociale ankerpunten. Waarin werk niet draait rond computerschermen maar om face-to-face interactie.”
Om hybride teams samen te brengen in een onze bedrijfscultuur is tot slot sterk leiderschap nodig. “De realiteit is dat het bedrijfsleven nog steeds grote stappen moet zetten voordat hybride werken een duurzaam succes kan worden. Hybride werken is voor veel werknemers én werkgevers nog een hele omslag, zowel in gedrag als in de manier waarop mensen samenwerken met nieuwe technologieën. In de afgelopen jaren zijn er door COVID-19 trends doorbroken. We staan nu gezamenlijk aan de vooravond van een nieuwe balans, die we moeten vinden én behouden. Er blijft een noodzaak voor sterk leiderschap om hybride werken te doen slagen. Leidinggevenden kunnen uiteindelijk hybride werken maken of breken”, aldus Mark Griep, hoofd van PA Consulting Nederland.
Een veilige hybride werkomgeving
Hybride werken is niet alleen maar rozengeur en maneschijn. Er zijn risico’s voor organisaties. Dat zijn niet alleen de besproken risico’s rond bedrijfscultuur en werkervaring, maar zeker ook rond digitale weerbaarheid. “Als iedereen op kantoor werkt, is een bedrijfsnetwerk makkelijker te beveiligen”, aldus Steven van Gysel, Managing Solutions Architect Noord-Europa bij Infoblox. “Maar in een hybride netwerk zijn de randen poreuzer. Het is dus niet een kwestie van een goede firewall om je netwerk implementeren, maar om zichtbaarheid te creëren in netwerkverkeer en verdediging aan te brengen binnen het netwerk, onder meer door basisprotocollen zoals DNS intensief te monitoren.”
Kennisdeling tussen overheden en private organisaties is daarbij onontbeerlijk. In het razendsnel veranderende dreigingslandschap van vandaag, loop je immers tien stappen achter voor je er erg in hebt. “Er moet werk worden gemaakt van kennisdeling ”, stelt Dave Maasland, CEO van ESET Nederland. “De aankomende NIB2-richtlijn breidt de meldplicht voor securityincidenten uit naar honderdduizenden bedrijven, en de NCSC doet z’n best om organisaties proactief te informeren, maar ik mis een gevoel van urgentie. In het tijdperk van hybride werken, heeft Nederland een duidelijke strategie nodig voor intensievere samenwerking tussen overheid en private sector én een plan om op korte termijn kennisdeling te versterken. Daarbij is het hebben van één sterk cybersecurity-centrum erg belangrijk.”
De toekomst van werk
De huidige revolutie van werk is al ruim tien jaar in de maak, meent Abe Smith, Head of International van Zoom. “We leven inmiddels in een wereld waarin teams geregeld op verschillende locaties en in andere tijdzones werken. Hierdoor zijn de behoeften van organisaties én de verwachtingen van werknemers veranderd. Remote en hybride werk is dan ook eigenlijk gewoon ‘werk’. In deze wereld is verbinding alles. Hoewel communicatie verloopt via uiteenlopende kanalen, zal er één gemene deler zijn in de toekomst van werk – een blijvend virtueel element. En er is geen draaiboek voor organisaties, want de wereld verandert met de dag. Het enige wat we kunnen doen, is blijven streven naar betere verbinding, om communicatie en werknemerstevredenheid zoveel mogelijk te ondersteunen”, concludeert Smith.
