(Column) Onderzoek van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM0 heeft uitgewezen dat voor 45% van de ondervraagden thuiswerken een structureel fenomeen gaat worden. Voor de coronacrisis dacht amper 25% er zo over. Zo zie je maar, zegt mijn vrouw altijd, alles went, behalve een…
Maar even serieus. Het draagvlak voor thuiswerken neemt dus serieus toe, zeker de laatste twee maanden, aldus het onderzoek van het KiM. Ook voor het digitaal vergaderen wordt het enthousiasme groter, merken ze daar. Zo’n 55% van de ondervraagden vindt het online vergaderen inmiddels net zo productief als fysiek met elkaar om tafel zitten.
Nou dan heb ik toch nieuws: online vergaderen is inderdaad (veel) efficiënter, maar of het daarmee ook leuker en op termijn effectiever is, is maar de vraag. Dat hangt er vanaf of je in staat bent de tekenen van onrust bij werknemers te herkennen. Als ze aan tafel zitten heb je toch wat sneller in de gaten of ze nog bij de les zijn, of iedereen aan bod is gekomen, of ze wel hebben kunnen zeggen wat ze dwars zit, of er wel een band bestaat tussen bepaalde collega’s die vaak moeten samenwerken enz. Allemaal zaken die minstens net zo belangrijk zijn als snel en efficiënt een vergadering doorakkeren. Toch verwacht 60 procent van de ondervraagden dat na de coronacrisis het online vergaderen blijft. Er is niets bekend uit het onderzoek over hoe vaak dat dan zal zijn. Het één (online vergaderen) hoeft het ander (fysiek bij elkaar zitten) namelijk niet uit te sluiten: de hybride situatie is zelfs de meest voor de hand liggende.
Toch erkent een groot deel van de thuiswerkers dat er wel degelijk ook problemen zijn: thuiswerken is dus niet de ultieme vervanger voor werken op kantoor an sich. De balans tussen werk en privé is namelijk erg moeilijk, vindt ruim een derde (36%), 17% heeft zelfs lichamelijke klachten en een op de tien heeft psychische klachten. De vraag is echter waardoor die klachten dan komen: is dat omdat er geen goede balans is tussen werk en privé? Is er geen goede werkomgeving thuis en moet je het doen met een (gedeelde) keukentafel? Zit de baas te veel in je nek te hijgen? Zie je collega’s te weinig of bellen die juist te vaak op de meest ongepaste momenten? Ben je alleen maar bezig met het managen van je tijd voor je werk in plaats van daadwerkelijk te werken?
Kortom, zeggen dat een flink deel van de thuiswerkende bevolking problemen ondervindt is een ding, maar de oorzaak ervan (kunnen) aanwijzen is weer een heel ander ding.
En dan dreigt nu al een tweede golf. Jawel, om ons heen maar ook in eigen land nemen de besmettingen weer toe en het is volgens deskundigen alleen te danken aan het feit dat veel mensen nu met het mooie weer buiten vertoeven, dat het nog beperkt blijft. Niettemin neemt het aantal toch al toe. Wat wordt dat straks in september, oktober, de donkere dagen voor Kerst?
Het is dus niet de vraag óf er een tweede golf komt, maar wanneer. En de tweede vraag is dan meteen; kunnen we nu wel snel anticiperen op de nieuwe situatie? Met ander woorden, hebben we dan wél meteen alle middelen, informatie en ondersteuning die we nodig hebben? Anders zal het volgende onderzoek een behoorlijk dramatischer beeld schetsen van met name de problemen rondom thuiswerken. Immers, we doen het nu vooral nog met enig plezier, omdat het stiekem best wel eens lekker is een aantal weken, maanden wat meer zelf de dienst te kunnen uitmaken over je agenda en werkzaamheden en eigen verantwoordelijkheid te krijgen/nemen.
Maar wat als de resultaten uiteindelijk toch uitblijven? Met andere woorden, corona duikt weer op, de economie zakt nog verder in, bedrijven beginnen in rap tempo om te vallen en de overheid houdt op om steeds bij te lappen? Is thuiswerken dan nog steeds leuk of hoef jij tegen die tijd al (helemaal) niet meer (thuis) te werken?
John de Waard
PS Binnenkort doet VakWereld zelf een uitgebreid onderzoek naar alle aspecten van thuiswerken. Die enquête valt binnenkort bij u in de digitale brievenbus. Als u even de tijd wilt nemen om hem in te vullen, dan hebben we een nog beter beeld van hoe thuiswerken wordt ervaren, uitgesplitst per marktsegment, per doelgroep, per sector, per onderwerp, etc.
