(Column) Miljardairs zijn tijdens de coronacrisis rijker dan ooit geworden, blijkt deze week uit een rapport van de Zwitserse bank UBS en accountantskantoor PwC. Het vermogen van tweeduizend miljardairs, die samen goed zijn voor ongeveer 98 procent van het vermogen van alle miljardairs, is tijdens de eerste maanden van de pandemie met meer dan een kwart gegroeid. Zo staat in alle media te lezen.
Nu zou je kunnen denken, dat is mooi, die mensen werken hard en ze verdienen gewoon veel geld, ze hebben het goed gedaan. Je bent gewoon jaloers. Zeker. Dat laatste klopt misschien wel. Maar het gaat ook een beetje om de manier waarop je je geld verdient.
Onlangs stonden de tech-reuzen Facebook, Apple, Amazon en Google (weer eens) voor het Amerikaanse Congres. Als we het dan toch over miljardairs hebben… Hen werd gevraagd om op zijn minst een beetje uit te leggen hoe het toch kan dat bijvoorbeeld innovaties in de kiem gesmoord worden en concurrentie snel de mond gesnoerd. Niet letterlijk, ofschoon je daar in Amerika ook niet van hoeft op te kijken. Maar hier gaat om het indirect monddood maken van concurrenten met op zijn minst discutabele manieren.
Voorbeeld: Amazon kijkt volgens de congresleden simpelweg naar de best lopende producten die via haar platform worden aangeboden, om dan vervolgens te zien of ze dat niet zelf kunnen maken en zo de concurrent van het toneel te laten verdwijnen. Google heeft een veilingplatform ontwikkeld, nadat vergelijkbare platforms bij Google adverteerden. Van Google en Facebook is inmiddels ook wel duidelijk dat die het niet altijd even nauw nemen met de gegevens van de op hun platforms aangesloten gebruikers.
De commissie die het gedrag van deze vier grootste tech-reuzen heeft onderzocht en daarvan een rapport heeft uitgebracht, concludeert dat deze bedrijven marktplaatsen beheren die zij ook zelf gebruiken. Daardoor kunnen de concerns ‘regels voor andere bedrijven opstellen, maar hoeven ze zich daar zelf niet aan te houden.’ Zo hebben de bedrijven ook concurrenten opgekocht, andere bedrijven om hoge commissies gevraagd en kleine bedrijven gedwongen wurgcontracten te tekenen, aldus de commissie in het 449 pagina’s tellende vernietigende rapport dat deze week is verschenen.
Het is niet voor het eerst dat deze bedrijven onder vuur liggen. Nu is de situatie echter toch wel iets anders. We herinneren ons waarschijnlijk allemaal nog wel de schutterende congresleden die twee jaar terug bijvoorbeeld Mark Zuckerberg (Facebook) ondervroegen en werkelijk geen flauw idee hadden waar die man zijn geld mee verdiende. Inmiddels hebben de congresleden hun leven gebeterd en weten ze dat maar al te goed. Ze legden tijdens de verhoren de diverse ceo’s het vuur na aan de schenen. Discussies over misbruik van privégegevens, nepnieuws, opruiing en haat zaaien waren niet hetgeen waar Zuckerberg op zat te wachten.
En daar omheen kwamen de vragen over de concurrentie monddood maken, eigen met adverteerders concurrerende diensten opstarten enz. Maar aangezien de Republikeinen het laatste woord hebben in de senaat, zal er naar verwachting weinig actie worden ondernomen, luidt de algemene conclusie.
Het zal dus echt van onszelf moeten komen, wil er iets veranderen. Meer aandacht voor bijvoorbeeld wat je waar aan informatie achterlaat, waar je toestemming voor geeft, welke informatie en/of apps je wel of niet gebruikt, hoe je zelf omgaat met gevoelige informatie (van anderen) etc.
Intussen gaat de business gewoon door en worden we langzaamaan steeds afhankelijker van (de invloed van) grote technologiebedrijven. De miljardairs worden nog miljardairder en het geld klotst tegen de plinten. Ik denk zelfs dat de meesten om die reden al een lambrisering hebben moeten aanbrengen…
Zoals mijn moeder placht te zeggen: de duivel schijt altijd op een grote hoop. Maar er blijft evengoed een onwelriekend luchtje aan zitten.
John de Waard
